Eliene: Er zijn mensen die denken dat ik door mijn stoma helemaal niet meer naar het toilet hoef. Flauwekul natuurlijk, want ik heb nog altijd een blaas. Natuurlijk moet ik nog plassen. De urinewegen en de darmen zijn toch echt een andere weg.
En al hoef ik niet meer naar het toilet voor “de grote boodschap”, ik moet regelmatig mijn stomazakje legen. Overdag wat minder, dan loopt mijn stoma nog niet zo hard. Zo noem je dat ja. Gelukkig is hij nog nooit weggelopen ;) In de avond kan het snel gaan. Er zijn keren dat het zakje leeg is en binnen 5 minuten volloopt. Dan heb ik per direct een toilet nodig anders ontstaat er ontploffingsgevaar door een zak die op knappen staat en krijg ik een lekkage.
Als ik ergens naartoe ga ben ik altijd bezig met een toilet. Waar zit hij? Kan ik er meteen heen als ik hem nodig heb? Moet ik betalen? Heb ik er de ruimte? Is er ook een invalidetoilet? En staat er een wachtrij? Ik word onrustig als ik mijn zakje steeds voller voel worden en ik niet naar het toilet kan om hem te legen.
Ik las toevallig net het verhaal van Annie Richards, welke een toilet werd geweigerd in de supermarkt. Erg herkenbaar. Gelukkig is het tegenwoordig in Nederland verplicht om in grote winkels een openbaar toilet te bouwen, dat geldt helaas alleen voor nieuw te bouwen winkels. Vaak is het een hele zoektocht om een toilet te vinden. De Consumentenbond deed onderzoek naar onze toiletten in winkelsteden. Wat blijkt: openbare toiletten zijn dun gezaaid in Nederland. En ze zijn behoorlijk vies.
Langs de snelweg wordt het in Nederland steeds beter. Daar betaal je vaak 50 cent voor een toiletbezoek en in ruil daarvoor krijg je een kortingsbonnetje. De problemen beginnen vaak in de stad. Je hebt “semi-openbare” toiletten waar je voor 50 cent in een grotere winkel van het toilet gebruik kunt maken. Maar zijn die winkels er niet, dan wordt het lastig. Dan moet je het in een willekeurige winkel gaan vragen. Of je loopt binnen bij een cafe. Openbare toiletten zijn in Nederland zo dun gezaaid dat er inmiddels apps zijn die de weg wijzen, zoals bijvoorbeeld HogeNood. Zelfs bij de duikstekken in Zeeland waar ik vaak te vinden ben, zijn toiletten. Weliswaar mobiele toiletten, dat dan weer wel, en ik moet mijn eigen toiletpapier meenemen. Maar ik heb zelf de vrijheid wanneer ik ga en hoef het niet te vragen.
We kunnen wel wat leren van andere landen. Zo was ik eens in Duitsland op vakantie en daar waren overal schone en vaak gratis openbare toiletten, mét toiletpapier. In Engeland en Schotland heeft elke middelgrote plaats openbare toiletten. In Frankrijk bouwen ze zelfs openbare toiletten met Europees subsidiegeld. Waarom kan dat hier niet? Waarom moet ik tijdens het boodschappen doen in de Lidl tussendoor even naar huis om naar de wc te gaan?
Laatst was ik in een woonmall. Nergens een toilet te vinden. Ik vroeg in de kwantum of er een toilet aanwezig was. Nee, die was er niet, zei de verkoopster. “Ah dus jullie gaan zelf ook nooit naar het toilet zeker?”, zei ik lekker hard door de winkel. Ze werd rood en sputterde dat ze geen mensen op het toilet van de medewerkers toelieten. Ik zei dat ik een stoma had, en of ze me anders buiten een paar bosjes aan kon wijzen, dan zou ik het daarin legen. Toen ging ze overstag en mocht ik met haar meelopen.
Zo was het ook eens in een kledingwinkel. Ik was aan het passen en mijn stomazakje liep ineens erg snel vol, de sluizen waren geopend. Ik mocht er niet naar het toilet, wat ik ook zei. Ik wilde er zelfs voor betalen. Nee, ze bleef bij haar beslissing. Ik moest naar de bakker een paar straten verderop. Dus ik heb de kleding die ik wilde kopen in haar handen geduwd en gezegd dat ze die weer op mocht ruimen, jullie zijn een goede klant kwijt! Gelukkig had ik iets langs aan, en kon ik mijn zak boven mijn broek hangen, anders weet ik niet of ik op tijd bij het toilet was geweest.
Laatst op een concert moest ik echt nodig mijn zak legen. Ik noem het vaak gekscherend mijn mannelijkheid weghalen, want het is zodra hij gevuld is echt een enorme bobbel. Ik wilde het invalidetoilet nemen die ik voor het concert ook had gebruikt, maar deze was ineens op slot gedaan door de medewerkers. Dus probeerde ik me een weg terug te banen door de mensenmassa naar het openbare toilet midden in het gebouw. Maar ik kwam er niet doorheen. Toen raakte ik in paniek, ik voelde de druk toenemen op mijn buik. Heel snel zijn we naar de auto gelopen en heb ik de ontlasting heel armzalig in een blauw wegwerpzakje geleegd, terwijl andere concertgangers voorbij liepen. Op dat moment voel je je wel even heel afhankelijk en sneu.
Vorig jaar was ik in Temploux, op de grootste openlucht curiosamarkt van Europa. Uren hadden we rondgedwaald op zoek naar ouwe meuk, zoals mijn vriend en ik het altijd noemen. Ik begon jeuk te krijgen, duidelijk moest ik niet alleen mijn zak legen, maar ook de plak vervangen. En dat vraagt wat meer ruimte en voorzieningen. Toen begon het ronddwalen naar een toilet… Er stonden op diverse plekken mobiele toiletten, maar die hebben net te weinig ruimte om de schade van een lekkage op te lossen. Je loopt de hele tijd rond met een toiletsensor en kijkt zelfs naar elk beschut hoekje of het geschikt zou zijn voor een verschoning. Daar in de bosjes? Of achter die auto? En terwijl je op zoek bent voel je de stomazak steeds voller worden en controleer je met je hand of er nog geen ontlasting langs loopt. De ouwe meuk kon me even gestolen worden. Uiteindelijk vonden we een toiletgebouwtje, opluchting! Ik wilde graag op het invalidetoilet en wilde dat mijn vriend me hielp, twee handen meer gaat net even wat gemakkelijker bij een lekkage. Probeer dat maar eens uit te leggen in het Frans, ze snapten er niets van. Totdat ik mijn zak liet zien, toen was het goed en hoefden we zelfs niet te betalen. Zo kan het dus ook.
Gelukkig zijn er zat plekken in Nederland waar het wel goed gaat. Zo was ik bij de Hema, eigenlijk net te laat want de toiletjuffrouw was alles al aan het opruimen. Haar breiwerkje zat al in de tas. Maar ik mocht doorlopen (natuurlijk wel voor de verplichte 50 eurocent), en ze tipte me nog dat er op een andere verdieping een invalidetoilet was. En dat ik een toiletkaartje aan moest vragen, dan kon ik voorrang krijgen als er een rij stond. Lief!
