Nachtelijke verzorging met een stoma
Een goede nachtrust is belangrijk, maar met een stoma kunnen er ’s nachts uitdagingen zijn. Denk aan een vol stomazakje, luchtophoping of lekkage. Gelukkig zijn er handige tips en hulpmiddelen die kunnen helpen om rustiger te slapen en ongemakken te beperken. Op deze pagina lees je ervaringen van andere stomadragers én praktische adviezen voor verschillende soorten stoma’s.
Darmstoma
Bij een darmstoma kan het voorkomen dat je ’s nachts wakker wordt omdat je zakje vol zit. Soms voel je druk op je buik of word je wakker van een ‘airbag-effect’: je zakje bolt op door lucht. Dit komt vaak doordat je ligt, waardoor de ontlasting sneller het filter bereikt en dit verstopt raakt. De lucht kan dan niet meer ontsnappen.
👉 Tip: Word je niet vanzelf wakker? Zet een wekker of gebruik een alarm. Sommige mensen gebruiken een personal alarm kastje dat afgaat als het zakje te vol wordt. Je kunt het met een touwtje bevestigen aan het zakje: als het te zwaar wordt, activeert het alarm vanzelf. (afbeelding met dank aan Veer)
High output of veel productie?
Heb je een ileostoma of ’s nachts veel output, en word je daardoor steeds wakker omdat je zakje vol is? Of ervaar je zelfs lekkage doordat het zakje van je buik wordt gedrukt? Dan zijn er gelukkig oplossingen die kunnen helpen om je nachten rustiger door te komen:
- Gebruik een maxi-zakje van jouw vertrouwde merk – deze heeft een groter opvangvolume.
- Of kies voor een high output-zak: extra groot en speciaal ontworpen voor dunne en frequente ontlasting.
- Heb je zowel veel als dunne output en is een high output-zak alleen niet voldoende? Dan kun je daar ook nog een nachtzak op aansluiten, voor nog meer opvangcapaciteit. Lees hieronder meer over de nachtzak.
(Merken: EuroTec, B.Braun, Hollister en Dansac)
Nachtzakken (vooral bij een urinestoma)
Bij een urinestoma is een nachtzak onmisbaar: je koppelt hem eenvoudig aan je stomazakje, zodat de urine tijdens het slapen rustig kan doorlopen.
(Merken: Coloplast, Welland en Marlen)
Handige tips:
- Laat een klein laagje water of urine in het stomazakje staan om vacuümvorming te voorkomen.
- Zorg dat de nachtzak lager hangt dan je matras, bijvoorbeeld in een emmertje of bak.
- Loopt de urine niet goed door? Voeg dan een beetje water toe aan de nachtzak of blaas er kort in vóór het aankoppelen.
- Gebruik eventueel een verlengslang voor meer bewegingsvrijheid.
- Het Easy Flow-koppelstuk (Welland) voorkomt knikken of draaien van de slang.
- Spoel je nachtzak ’s ochtends goed om met water en azijn, dan kun je hem tot een week gebruiken.
- Verkleuring? Dat heet het purple bag syndrome – meestal onschuldig en veroorzaakt door enzymen uit voeding of medicijnen.
Praktische tips van stomadragers:
💬 "Ik doe de slang tussen mijn benen, onder één been door, naar de bedrand. Zo kan ik makkelijk draaien in bed. De slang mag het tuitje van je zakje niet verdraaien. Dus Let ik erop dat de zak mooi plat is zonder plooien. Met een korte broek draag ik de slang door de pijp, bij een lange broeķ heb ik een gaatje in het kruis gemaakt. De nachtzak op de grond staande aankoppelen, zodat je ziet dat deze niet gedraaid is."
💬 "Ik gebruik een band om mijn rechterbeen en leid de slang daaronder door. Zo blijft alles mooi plat op mijn buik liggen, ook als ik beweeg. En dan de slang over mijn been naar de rechterkant buiten het bed."
💬 "Ik laat 's ochtends eerst de nachtzak leeglopen. Ik doe een beetje vloeibare zeep in de zak via het tuitje van de slang en laat er dan water inlopen. Schudden en dan leeg laten lopen via het kraantje. Ik doe stap 2 nog een keer: Ik laat er nu alleen water in lopen, schudden en leeg laten lopen. Eventueel nog extra knijpen om echt goed leeg te maken. Dan ophangen met het kraantje dicht maar de tuit "open", dus zonder dopje. Sinds ik het op deze manier doe, ruik je niks meer in de badkamer (daar hangt de zak overdag, aan de zijkant van een kastje). Een vaak genoemde tip is om er ook wat azijn in te gieten."
Buikslaper? Ja, dat kan nog steeds!
Ben je van nature een buikslaper en vraag je je af of dat nog kan met een stoma? Je bent niet de enige. We stelden deze vraag aan onze achterban en uit een poll bleek dat 24% van de stomadragers nog steeds op hun buik slaapt.
Voor sommigen werkt het prima, anderen hebben een paar slimme aanpassingen gedaan. Hier een greep uit de reacties van stomadragers uit onze Facebookgroep:
💬 "Ik slaap altijd op mijn buik, mijn zakje heeft er geen last van en ik ook niet. Als er lucht in zit, word ik meestal vanzelf wakker."
💬 "Ik heb een ileostoma en slaap heerlijk op m'n buik, wel een beetje schuin, maar dat werkt goed."
💬 "Ik gebruik een reiskussentje onder mijn heup voor wat extra ruimte. Meestal schuift het ’s nachts weg, maar ik lijk het aan te voelen als mijn zakje voller raakt, want dan draai ik vanzelf op mijn zij."
💬 "Ik heb zelfs twee stoma’s naast mijn navel en slaap ook gewoon op mijn buik. Als ik per ongeluk verstrikt raak in de slang van mijn nachtzak, draai ik gewoon even terug en slaap weer verder. Ik leg wel één been over een lang kussen voor meer comfort."
💬 "In het begin had ik veel moeite met slapen, juist omdat ik een echte buikslaper ben. Inmiddels lukt het af en toe weer, maar uit angst voor lekkage ’s nachts – dan is mijn stoma het actiefst – heb ik mezelf aangeleerd op mijn zij te slapen."
👉 Wil je meer lezen? Bekijk hier het artikel over de poll buikslapen.
Lees de ervaringen van andere stomadragers met de verzorging van hun stoma
