Chronische darmontstekingen, ook wel Inflammatoire (=ontstekingsachtige) darmziekten genoemd, worden gekenmerkt door een ontsteking van het darmslijmvlies (mucosa). Waarvoor overigens tot nu toe geen duidelijke oorzaak is gevonden. In het Engels wordt de term IBD, Inflammatory Bowel Disease, gebruikt. Je kunt hierin de volgende twee ziekten onderscheiden:
- De ziekte van Crohn (enteritis regionalis, granulomateuse enteritis)
- en colitis ulcerosa (idiopathische proctocolitis)
- Daarnaast bestaan er nog vormen van idiopatische proctitis en collageen colitis, die echter zeldzaam voorkomen.
1 op de 300 Nederlanders
- 1 op de 300 Nederlanders heeft last van chronische ontstekingen.
- Naar schatting hebben in Nederland ongeveer 20.000 mensen de ziekte van Crohn en komen er daar jaarlijks ongeveer 1000 mensen bij.
- Tussen de 17.000 en 35.000 mensen hebben colitis ulcerosa, waarvan er jaarlijks ongeveer 1500 mensen bijkomen.
- Ongeveer 20% van mensen die lijden aan 1 van deze 2 deze ziekten heeft een familielid dat ook lijdt aan inflammatoire darmziekten.
- De ziekte van Crohn komt vaker voor bij vrouwen en colitis ulcerosa bij mannen.
- Het verloop bij beide ziekten is heel onvoorspelbaar: sommige mensen hebben dagelijks klachten, terwijl anderen jaren klachtenvrij blijven.
Colitis ulcerosa
Hoewel de ziekten onder één verzamelnaam worden genoemd, is er toch een duidelijk verschil tussen beiden. Colitis ulcerosa (CU) is een ontstekingsziekte (-itis) van de dikke darm die met zweervorming (ulcerosa) gepaard gaat. Colitis ulcerosa tast alleen de dikke darm en/of de endeldarm aan en de acute ontsteking is beperkt tot de mucosa (het darmslijmvlies). Het begint altijd in de endeldarm en kan zich langzaam over de hele dikke darm uitbreiden. Als alleen de endeldarm is aangedaan spreekt men van proctitis, als ook het sigmoïd (het darmgedeelte voor de endeldarm) is aangedaan van procto-sigmoïditis. Bij 75% van de mensen beperkt de ontsteking zich tot het linkerdeel van de dikke darm (het dalende deel). Van pancolitis is sprake als de hele dikke darm ontstoken is.
De ziekte van Crohn
De ziekte van Crohn, genoemd naar de Amerikaanse arts Burrill Crohn (1884 - 1983) die de ziekte voor het eerst in 1932 beschreef is veel uitgebreider en kan zich manifesteren van mond tot anus. Het is een auto-immuunziekte: het afweersysteem valt eigen lichaamscellen aan, in dit geval de darmen. Bij de meeste mensen steekt de ziekte van Crohn tussen het 15de en 30ste jaar voor het eerst de kop op (bij colitis ulcerosa is dit tussen het 15de en 40ste jaar). Meestal komt de ontsteking voor in het onderste gedeelte van de dunne darm (terminaal ileum), de dikke darm (vaak vooral het rechter colon), of een combinatie van beide. In de helft van de gevallen is de endeldarm aangetast.
Grillig verloop
De ontsteking gaat dieper in de wand, dus voorbij de mucosa, waardoor bij deze ziekte ook fistels en abcessen kunnen voorkomen. Ook kunnen de ontstekingen littekenweefsel veroorzaken waardoor de darm nauwer wordt. De ontsteking van de darm bij de ziekte van Crohn heeft een uiterst grillig verloop. Het kan variëren van een snelle uitbreiding naar andere darmgedeeltes (acute fase, opvlamming) tot een relatief rustig beeld dat door de jaren heen weinig klachten geeft en nauwelijks behandeling nodig heeft (chronische fase).
- Naast darmklachten kunnen bij de ziekte van Crohn evenals colitis ulcerosa ook andere klachten voorkomen zoals oog- en huidaandoeningen, galstenen en gewrichtsaandoeningen.
De verschillen tussen de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa:
- Bij colitis ulcerosa blijft de ontsteking beperkt tot de dikke darm en de endeldarm, bij Crohn kan de ziekte aanwezig zijn over het gehele lijf, van mond tot anus.
- Bij Crohn is in de helft van de gevallen de endeldarm aangetast, terwijl dit bij colitis ulcerosa altijd het geval is.
- Vernauwingen komen alleen voor bij Crohn. Bij Crohn heb je veel last van littekenweefsel in de darm en dat littekenweefsel maakt dat de darm zich vernauwt.
- Fistels komt alleen voor bij Crohn. Een fistel is een verbinding tussen het stuk darm dat aangetast is en een ander orgaan. Deze fistels ontstaan doordat de ontsteking steeds dieper in de darmwand dringt.
- Granulomen komen alleen voor bij Crohn. In de darm zitten cellen en die gaan samensmelten tot grotere cellen. Andere cellen gaan daar weer in een kring omheen zitten en die kring wordt dan een granuloom genoemd.
- Bij colitis ulcerosa is de ontsteking altijd in een aaneengesloten stuk darm, terwijl dit bij Crohn niet het geval is.
- Bij colitis ulcerosa zijn de zweren oppervlakkig en beperken zich dan ook tot het slijmvlies. Bij Crohn is het aangetaste stuk veel dieper en hierbij raakt zelfs de buitenkant van de darm ontstoken. Ook zitten er bij Colitis geen gezonde plekken tussen de ontstekingen, bij Crohn is dit wel het geval en zijn het kleine op zichzelf staande ontstoken plekjes in de darmwand.
- Bij colitis ulcerosa is de kans op operatief ingrijpen veel kleiner dan bij de ziekte van Crohn.
(bron: Leerwiki)
Lees de ervaringsverhalen over het hebben van de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
