Endeldarm
Soms is het niet genoeg om alleen (een deel van) de dikke darm te verwijderen, maar moet ook de endeldarm worden geamputeerd. Dit kan bijvoorbeeld bij kanker in het rectum of indien de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa op die plek erg heftig aanwezig is. Soms wordt een endeldarm ook ter preventie van een dergelijke ziekte verwijderd. Indien iemand een ileostoma heeft waarbij de endeldarm nog aanwezig is, kan dit jarenlang goed gaan, maar na tientallen jaren neemt de kans op kanker in de endeldarm toe.
Anastomose
Ten slotte kan ook alleen de endeldarm aangetast zijn waardoor deze moet worden verwijderd. Soms is het dan mogelijk de uiteinden van de darm weer met elkaar te verbinden (anastomose) zodat er geen stoma hoeft worden aangelegd, of alleen tijdelijk. Indien ook de anus/ kringspier wordt weggenomen spreekt men van een abdomino-perineale rectum-extirpatie. Vaak is er bij dit laatste geen anastomose mogelijk.
Technieken
Bij de verwijdering van de endeldarm kan er gebruik worden gemaakt van open chirurgie via de buik, een laparoscopische rectumamputatie of een operatie via de endeldarm, van onderaf (transanale pull through). Doordat er bij een open operatie in het kleine bekken wordt geopereerd, waar zich veel zenuwen bevinden van geslachtsorganen en blaas, kan de functie hiervan tijdelijk of zelfs blijven verminderen. Daarom is het van belang dat de chirurg hier aandacht voor heeft, en technieken gebruikt die de kans op beschadiging zo klein mogelijk maken.
Operatie via de anus (intersphincterische resectie)
Bij deze operatie wordt er geopereerd tussen de twee sluitspieren. De kans op zenuwbeschadiging in het kleine bekken is een stuk kleiner doordat de chirurg dicht op de wand van de endeldarm blijft, en de bekkenbodem en uitwendige kringspier blijft intact. Dit heeft weer voordelen voor de wondgenezing en vermindert de kans op zitpijn na de operatie. Helaas is het niet verstandig om deze techniek te gebruiken bij mensen met kanker, omdat er dan ruimer in de endeldarm geopereerd moet worden. Hierbij moet er via de buik worden ingegrepen.
Ondersteuning
Je endeldarm en anus ondersteunen je organen in de bekkenbodem. Je kunt je dus voorstellen dat indien deze worden verwijderd, er verzakkingen kunnen ontstaan. De chirurg kan dit gat wat is ontstaan op verschillende manieren dichten. Dit kan bijvoorbeeld door het vetschort dat aan de dikke darm hangt als een soort sjaal naar beneden in het kleine bekken te hangen. Doordat de dunne darm er bovenop valt kan deze niet wegzakken. Ook kan er gebruik worden gemaakt van de techniek rectus-abdominus-plastiek, waarbij de rechte buikspieren worden gebruikt voor het opvullen van de holte.
Zitpijn
Indien je van onder wordt "dichtgenaaid", de anus wordt gesloten, houd je een anale wond over. Een anale wond heeft tijd nodig om te genezen, en deze kunnen makkelijk ontsteken, waardoor de wonde geopend moet worden. Het helingsproces kan hierdoor variëren van enkele weken tot soms wel een jaar. In het begin kun je last hebben van zitpijn. Het kan dan fijn zijn om een speciaal kussen aan te schaffen of te lenen bij bijvoorbeeld de thuiszorg. Ook kan een gelzadel fijn zijn als het fietsen niet goed gaat.
Fantoomgevoel
Mensen die een amputatie moeten ondergaan, zijn er vaak niet op voorbereid dat zij, na de operatie, het geamputeerde lichaamsdeel voelen alsof het er nog zit. Dit is een normaal verschijnsel wat bij meer dan de helft van de mensen voorkomt. Dit heet fantoomgevoel/pijn. Je kunt bij een amputatie in het betreffende lichaamsdeel dat niet meer bestaat nog steeds gevoel ervaren. Dit komt omdat de delen van de hersenen die verantwoordelijk zijn voor het 'voelen' nog steeds aanwezig zijn. Als je een gevoel van aandrang krijgt, kan het helpen om gewoon op het toilet te gaan zitten.
Lees de ervaringen met een rectumamputatie
