Ongeremde celdeling
Een gemeenschappelijk kenmerk van alle vormen van kanker is een ongeremde celdeling. Miljarden cellen vormen de bouwstenen van ons lichaam. Veel cellen hebben het vermogen tot celdeling: uit 1 cel ontstaan 2 nieuwe cellen, die zich op hun beurt ook weer delen, enzovoort. Celdeling is noodzakelijk om te groeien en om beschadigde en oude cellen te vervangen.
Onherstelbaar beschadigd
Lichaamscellen kunnen door allerlei invloeden beschadigd raken. Vaak kan de schade weer worden hersteld, maar een cel kan ook onherstelbaar beschadigd raken. De beschadiging kan leiden tot een aantal veranderingen in de genen. Hierdoor raken de groei, de deling en de ontwikkeling van de cel ontregelt. Er ontstaat een ongeremde celdeling die leidt tot een gezwel of tumor. Er zijn goedaardige en kwaadaardige tumoren en alleen bij kwaadaardige tumoren is er sprake van kanker.
Dikke darmkanker
Darmkanker is de tweede meest voorkomende vorm van kanker (huidkanker staat op nummer 1). Maar als het in een vroeg stadium wordt opgespoord, is het heel goed te behandelen. Het komt vooral voor bij mensen die ouder zijn dan 55 jaar, maar kan ook voorkomen op jongere leeftijd. Meer dan de helft van de tumoren ontstaat in de dikke darm of endeldarm, vandaar dat met darmkanker meestal "dikke darmkanker" (colorectale kanker) wordt bedoeld. Alle darmkanker begint met poliepvorming. Er bestaan ook zeldzame erfelijke vormen van darmkanker, zoals FAP en het Lynch syndroom.
Endeldarm- en anale kanker
Behalve dikke darmkanker kom ook endeldarmkanker vaak voor, men noemt dit ook wel in de medische wereld "rectumcarcinoom". Ook bestaat er anale kanker (kanker van de anus/ anuskanker/ anuscarcinoom). Kanker van de anus komt slechts sporadisch voor. Zo ook dunne darmkanker, deze diagnose wordt zo'n 150 keer per jaar gesteld.
Blaaskanker
Blaaskanker wordt vooral bij mensen ouder dan 50 jaar vastgesteld en komt ongeveer viermaal zo vaak voor bij mannen als bij vrouwen. Bij 8 tot 9 van de 10 mensen met blaaskanker zal de ziekte hun leven niet bedreigen, maar wel sterk beïnvloeden. 95% van de blaastumoren zijn kwaadaardig. Bij ruim 90% van de mensen ontstaat blaaskanker vanuit het slijmvliesweefsel van de blaaswand (ook wel een urotheelcarcinoom genoemd). Kwaadaardige tumoren van de blaas worden ingedeeld in:
- Niet-spierinvasief groeiende tumor: de tumor zit alleen in het slijmvliesweefsel van de blaas. Driekwart van de blaaskankertumoren is niet-invasief, ze zijn vaak goed te behandelen. Maar als deze niet tijdig wordt behandeld en agressief van aard is, groeit hij op den duur door in de blaasspier.
- En een spierinvasief groeiende tumor: de tumor zit in de blaasspier. Deze laatste vorm is minder goed te behandelen en vaak wordt hierbij uiteindelijk een stoma aangelegd.
Gynaecologische kanker
Er bestaan verschillende soorten gynaecologische kanker:
- Baarmoederhalskanker
- Baarmoederkanker
- Eierstokkanker/ eileiderkanker
- Schaamlipkanker (Vulvakanker)
- Vagina/vulvakanker
Baarmoederhalskanker wordt in Nederland per jaar bij ongeveer 700 vrouwen vastgesteld, het komt voor bij vrouwen van alle leeftijden, maar het meest bij vrouwen van 30 tot 55 jaar.
Baarmoederkanker wordt in Nederland per jaar bij ruim 2000 vrouwen vastgesteld, dit komt het meest voor bij vrouwen tussen de 55 en 80 jaar, zelden bij vrouwen jonger dan 40 jaar.
Eierstokkanker wordt per jaar bij ongeveer 1200 vrouwen vastgesteld, het ontstaat meestal bij vrouwen boven de 50 jaar, maar kan op alle leeftijden voorkomen. Een bepaalde vorm van eierstokkanker, de kiemceltumor, komt juist vooral bij jonge meisjes voor, en veel minder bij volwassen vrouwen.
Vulvakanker komt betrekkelijk weinig voor. In Nederland wordt de diagnose jaarlijks bij ongeveer 350 vrouwen gesteld, de meeste vrouwen zijn ouder dan 70 jaar. Vulvakanker kan echter ook op veel jongere leeftijd voorkomen.
Lees de ervaringsverhalen over het hebben van darmkanker, endeldarmkanker en buikvlieskanker.
