Zout

De feiten:

•  Zout is een natuurproduct, het wordt gewonnen uit de bodem en uit de zee (zeezout).
•  De scheikundige naam van gewoon keukenzout is natriumchloride.
•  In 1 gram zout (1000 mg) zitten 400 mg natrium en 600 mg chloor.
•  Zout is 2,5 keer zo zwaar als natrium. 1 gram natrium = 2,5 gram keukenzout.
•  Als je op een etiket een natriumgehalte tegenkomt, moet je dit vermenigvuldigen met 2,5 om de hoeveelheid zout te krijgen.
•  Ook bevat zout antiklontermiddel.
•  Zeezout bevat daarnaast wat andere mineralen en ook sporenelementen.

Zout bij een stoma

Bij een ileostoma verlies je, doordat de dikke darm niet meer in gebruik is, naast vocht veel zout. Bij een colostoma met diarree verlies je ook veel zout. De gemiddelde Nederlander gebruikt 9 gram zout. Omdat het bijna niet meetbaar is hoeveel zout je gebruikt, wordt er in de laatste richtlijnen niet meer gesproken over een bepaalde hoeveelheid zout, maar meer over EXTRA zout bij een stomadrager. Het verschilt namelijk ook per persoon hoeveel zout je extra bovenop die 9 gram nodig hebt.

Tekort

Bij een tekort aan zout kun je de volgende klachten krijgen:

•  Vermoeidheid
•  Prikkelbaarheid
•  Duizeligheid
•  Slaapproblemen
•  Snel gewichtsverlies
•  Spierkrampen

Tips voor extra zoutgebruik

•  In de voedingslijst vind je voorbeelden van zoutrijke producten.
•  Ook kun je bijvoorbeeld bij de warme maaltijd wat extra zout gebruiken.
•  Let er wel op dat je niet alleen vette dingen pakt als je behoefte hebt aan zout, zoals bijvoorbeeld kaas en zoute haring.
•  Zoute drop helpt niet, omdat daar geen keukenzout (natriumchloride) in zit maar ammoniumchloride.
•  Er bestaan ook zouttabletten en zoutcapsules die je kunt gebruiken als het je niet lukt om voldoende zout binnen te krijgen. Al vallen die soms wel zwaar op de maag.
•  Aan mineraalwater zijn ook vaak zouten toegevoegd, al is dit vaak verwaarloosbaar. En er bestaan ook Isotone sportdrank dat extra zouten bevat. 

Vergeet niet dat de mensen om je heen zonder stoma geen extra zout nodig hebben!

Hoge bloeddruk en zoutarm/ beperkt

Bij een ileostoma mag je nooit zoutarm/ beperkt eten! Ook niet als je een hoge bloeddruk hebt. De kans dat je ontregelt met je stoma doordat je te weinig zout binnenkrijgt is groter dan dat je bloeddruk stijgt door het zoutgebruik. Voor je bloeddruk kun je ook medicijnen krijgen. Overleg eventueel met je chirurg of MDL arts waarbij je onder behandeling bent.

Kalium

Samen met vocht en zout (Natrium) verlies je met een ileostoma of diarree ook veel kalium, twee essentiële elektrolyten. De hoeveelheid kalium in het lichaam wordt beïnvloed door de hoeveelheid natrium, deze twee moeten met elkaar in evenwicht zijn. Samen spelen ze een rol bij de vochthuishouding in het lichaam, het doorgeven van prikkels in het zenuwstelsel en ze leveren een belangrijke bijdrage aan de regeling van de bloeddruk.

Kenmerken kaliumtekort

Bij een tekort aan kalium treden zenuw- en spierfunctie stoornissen op. Ook kun je last hebben van vochtophopingen (oedemen), oorsuizingen en slaapproblemen. Indien je een klein tekort hebt kun je dit proberen aan te vullen met je voeding, in de voedingslijst vind je voorbeelden van kaliumrijke producten. Ook bestaan er vitaminepreparaten met kalium. 

Als het tekort iets groter is zijn er kaliumbevattende medicatie via de apotheek verkrijgbaar. Je hebt tabletten en een drank, de tabletten zijn met gereguleerde afgifte dus laat goed controleren of dit bij je werkt! Is je tekort wel erg groot dan kan dit gevaarlijk zijn en hartritmestoornissen veroorzaken, je krijgt dan een kaliumchloride infuus in het ziekenhuis. 

Tips zoute producten bij warm weer

Als stomadrager, en zeker bij een ileostoma, heb je normaliter al wat meer zout nodig dan iemand die al zijn darmen nog heeft. Maar met heet weer, waarbij we veel zweten, heb je nog meer nodig. 

Wat zijn nu tips voor zoute voedingsmiddelen als tussendoortje die je kunt eten op zo'n hete dag? We vroegen het op onze besloten Facebookpagina:

•  Opkikker of Cup-a-soup
•  Zoute stengels
•  Zakje chips (kijk even goed naar het zoutgehalte tussen de verschillende soorten, dit kan behoorlijk verschillen)
•  Tucjes
•  Komkommer met Aromat (beter nog is Herbamare, zonder E621)
•  Snoeptomaatjes met zout
•  Tomatensap met snufje zout
•  LU toastjes met zeezout, met smeerkaas, ansjovis of gerookte zalm
•  Plakje rookvlees of ham met daarin een partje gekookt ei en extra zout
•  Stukje kaas met mosterd (hoe ouder de kaas hoe zouter)
•  Stukje salami
•  Gewoon wat zout op de hand
•  Isotone drank

Om te drinken een tip: Water met daarin een beetje Keltisch zeezout, dan wordt het vocht beter in je lichaam opgenomen en hoewel er minder natrium in zit, krijg je wel meer kalium en magnesium binnen.

Eliene's tip: Snijd blokjes paprika, komkommer en tomaat (en/of eventueel andere producten die je lekker vindt en kunt verdragen zoals radijsjes etc). Maak een sausje van yoghurt, mayonaise en zoete chilisaus en voeg hieraan zeezout, aromat, paprikapoeder en chilipoeder (deze niet toevoegen indien je niet tegen scherpe kruiden kunt) toe naar smaak. Dippen maar!