De geschiedenis van de ileostoma
De ileostoma is een veel recentere techniek, die vooral voortkwam uit de realisatie dat chirurgie een effectieve behandeling bij heftige colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn kon zijn. Deze ingreep vereist een verwijdering van een deel, of de gehele dikke darm, wat een colectomie wordt genoemd.
Onzeker
Nog in 1940 waren chirurgen onzeker over de haalbaarheid van een colectomie wegens technische moeilijkheden van de ingreep en de problemen van de postoperatieve zorg. Rond 1950 echter, was de anesthesie (verdoving) en postoperatieve zorg verbeterd, en werd colectomie in combinatie met een ileostoma vanzelfsprekender.
Eerste ileostoma
De eerste geregistreerde aanleg van een ileostoma was in 1879 door Baum, een Duitse chirurg uit Danzig. Een tijdelijk ileostoma werd aangelegd bij een patiënt met een kwaadaardige tumor. De patiënt overleed 9 weken later aan buikvliesontsteking door een lekkende darmnaad. Een succesvol herstel na de aanleg van een ileostoma werd gemeld door Maydi uit Wenen in 1883.
Uit-stekende ileostoma
Lauenstein (1894) legde de eerste uit-stekende ileostoma aan, dat afklembaar was. Dit idee kwam oorspronkelijk van Partsch (1883). In deze tijd zijn ileostoma’s minimaal 15 centimeter lang zodat de ontlasting in het opvangmateriaal (een soort bakje) kan lopen zonder dat de huid helemaal kapot gaat.
Dubbelloops stoma
Carl Maydl ontwikkelde in 1883 een methode waarbij een darmlis naar buiten werd gehaald en tijdelijk werd vastgezet met een staafje dat onder de darm werd gebracht. Bij een tweede operatie werd de darmlis doorgesneden, waardoor er twee openingen ontstonden, en het staafje weer verwijderd. Hierdoor ontstond er een dubbelloops stoma, wat vooral bij tijdelijke stoma's werd gebruikt.
Regelmatig oprekken
Een ileostoma moest regelmatig worden opgerekt om te voorkomen dat de opening te nauw werd en dichtgroeide. Sommige artsen probeerden deze problemen te overwinnen door huidtransplantaties op de stoma toe te passen, maar dit had slechts beperkt succes. In 1952 toonde Bryan Brooke aan dat huidtransplantaties niet echt nuttig zijn, maar dat als je het einde van de dunne darm binnenstebuiten keerde en aan de huid vasthechtte, dit het dichtgroeien voorkwam. Het lijkt nu zo’n simpele en logische oplossing, maar het was toen een briljant idee. Deze techniek gebruiken we vandaag de dag nog steeds.
"Most lay persons, as well as all too many physicians and surgeons, have a horror image of the constantly discharging intestinal stoma and frequently think, out of ignorance, that death is preferable to ileostomy”
(Dr. Albery Lyons, 1952)
Gedachten toen
Dit was de gedachte van veel medici en patiënten met een stoma tot de jaren ’50. Tot die tijd droeg deze ingreep ook een onacceptabel hoog aantal ziekte en sterfte gevallen met zich mee, wat vooral het gevolg was van de kritieke toestand van de patiënt door acute of langdurige perioden van colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn. Deze gedachte zou vandaag de dag nog steeds rondgaan als de mensen niet de voordelen van een stoma hadden ingezien.
Gedachten nu
Gelukkig is de veiligheid van chirurgie en onze capaciteit om te zorgen voor de mensen die net zijn geopereerd de laatste 50 jaar sterk verbetert. Terwijl de aanleg van een stoma nu gezien wordt als routine en een relatief laag-risico procedure, is het voor veel mensen toch nog een moeilijke keus. De aanleg van een stoma kan een grote verandering in je dagelijkse leven zijn en psychisch hebben sommigen het er ook moeilijk mee. Maar laten we maar blij zijn dat we in deze tijd leven, want vroeger hadden mensen met darmziekten niet veel overlevingskans.
Lees de ervaringsverhalen over geschiedenis met een stoma
Mede gebruik gemaakt van de bron: Ostomy Association en het boek 'Een kwart eeuw stomazorg in Nederland'.
