De stoma verandert, hoe kan dit?
Als een stoma een andere kleur of vorm krijgt, kan dat verschillende oorzaken hebben:
- Loopt je stoma niet goed en is hij opgezet? Dan kun je een verstopping hebben.
- Is je stoma teruggetrokken, of puilt hij juist uit? Kijk dan hieronder bij retractie en prolaps.
- Een stoma moet goed doorbloed zijn en een helderrode kleur hebben. Verandert de kleur of komt er een grauwe glans over? Zoek dan contact met je arts of stomaverpleegkundige.
- Je stoma kan ook opgezet zijn doordat hij beschadigd is of moeite heeft het eten eruit te krijgen. Zolang je stoma goed blijft produceren, is er niets aan de hand.
Onderstaand een stoma dat veranderd is van kleur. Met dank aan Wieke.
Bloedend stoma
Als de stoma bloedt tijdens het verzorgen is dat niet verontrustend maar eigenlijk heel normaal. Een stoma bestaat namelijk uit goed doorbloed slijmvlies. Denk aan je tandvlees wat ook kan gaan bloeden tijdens het tandenpoetsen. Dit gebeurt wat vaker bij mensen die bloedverdunners gebruiken, medicatie als aspirine en mensen die een chemokuur krijgen. Meestal is het voldoende als je je stoma even met een nat koud gaasje dept. Als de huid rondom je stoma schoon is dep je het na met een droog gaasje.
Als het bloeden niet binnen een kwartier stopt of erg hevig is, is het wel verstandig een arts of je stomaverpleegkundige te raadplegen.
Tips bij een opgezet (oedeem/ zwelling) stoma
- Een ijsklontje kan dan nog weleens helpen om de zwelling te verminderen.
- Ook kan de stoma worden bestrooid met poeder- of basterdsuiker; dit onttrekt vocht aan de darm waardoor de zwelling dan meestal binnen een half uur kleiner wordt.
- Nog een hulpmiddel om de stoma te ontzwellen zijn neusdruppels (bijvoorbeeld Otrivine).
Prolaps
Een prolaps is als de stoma abnormaal naar buiten puilt. Dit komt eerder voor bij een dubbelloops dan bij een eindstandig stoma. Het kan bijvoorbeeld ontstaan als:
- Er geen goede plaatsbepaling is gedaan.
- Na de operatie als de hechtingen te vroeg loslaten of te vroeg worden verwijderd.
- Bij veel spanning op de buik door hoesten, persen en zwaar tillen.
- En bij heftige peristaltiek door omvangrijke en/ of harde ontlasting.
Tips hoe een prolaps te behandelen
Een prolaps is goed te behandelen.
- Soms zelf, door hem (nadat je dit van je stomaverpleegkundige hebt geleerd) voorzichtig terug te duwen als je ligt, en liggend een breukband om te doen als tegendruk.
- In de meeste gevallen kan de stomaverpleegkundige je helpen. Er zal met zachte, continue druk en ijspakkingen geprobeerd worden de stoma weer op zijn plaats te krijgen (reponeren).
- Bij een regelmatig terugkerende prolaps zal de chirurg ingrijpen.
- Wanneer het een acuut geval van een stoma prolaps betreft en er geen output meer komt, zal de chirurg direct moeten ingrijpen.
- Een betrekkelijk kleine operatie zal in beide gevallen het probleem oplossen.
- Om een prolaps te voorkomen heb je bandages met anti-prolaps flap die je bij zware inspanning kunt dragen (zie breuk).
(Foto onder met dank aan Karin)
Retractie
Een retractie is als de stoma naar binnen trekt. Dit kan gebeuren door:
- Grote toename van het gewicht.
- Als complicatie als de hechtingen loslaten.
- Als de hechtingen te vroeg worden verwijderd.
- Of door een slecht aangelegd stoma.
De oplossing hierbij is om een huidplak met convex te gebruiken zodat de bolling de stoma naar boven duwt en zo lekkage voorkomt. Een andere oplossing is een chirurgische correctie.
Vernauwing
Soms treedt er op de langere termijn een vernauwing (stenose) op van het stoma. Zo'n vernauwing kan bijvoorbeeld ontstaan door bindweefsel (strictuur) of de spierlaag die dicht gaat. Kenmerken:
- De ontlasting of urine kan steeds moeilijker uit het stoma komen.
- Het wordt pijnlijk als de output eruit komt.
- Er kunnen bij een ileostoma en colostoma verstoppingen en ileussen ontstaan.
- De ontlasting komt in een klein dun sliertje (pijpensteel) naar buiten.
- Bij een urinestoma kan er urine in de urinewegen achterblijven en zelfs stuwing naar de nieren toe ontstaan.
Behandelingen bij een vernauwing
Oprekken (dilateren) van de stoma kan nog weleens helpen. Je kunt dit doen (in overleg met je stomaverpleegkundige of arts!) elke dag met je vinger, of met dilatatoren (kunststof/ metalen staven in verschillende diktes). Helaas wil dit vaak niet voldoende zijn, en moet er een nieuw stoma worden aangelegd (revisie) en in een heel enkel geval moet het stoma worden verplaatst. (Merk: Dilastom)
Lees de ervaringen van stomadragers met het dilateren (oprekken)
Vernauwing continent stoma
Bij een vernauwing van de opening bij een stoma die je moet katheteriseren, bij bijvoorbeeld de indiana pouch en mitrofanoff stoma, kun je een stopje gebruiken. Het is een soort spijker van zacht siliconen. Deze stop je in de opening met daar overheen een speciale pleister. Ze plakken maar één keer dus na elke keer katheteriseren zul je een nieuwe pleister moeten gebruiken.
