Een fistel is een niet natuurlijke buisvormige verbinding ("gangetje") tussen een lichaamsholte of een klier en de huid en ontstaat meestal na een ontsteking. Als de ontsteking zich heeft uitgebreid tot de huid kan deze spontaan openbreken, of na insnijding worden doorgebroken. Indien de ontsteking zelf is genezen, kan er toch een fistel overblijven, waar af en toe wat vuil of vocht uit naar buiten kan komen (of zelfs stoelgang als het een verbinding met de darm betreft, of urine bij een opening met de blaas).
Meestal groeit de fistel vanzelf weer dicht als de ontsteking is genezen, soms moet dit operatief worden verholpen. Maar ook is er soms geen aanwijsbare reden voor het ontstaan van een fistel. Bij mensen met de ziekte van Crohn, diverticulitis en kanker komen fistels vaker voor. Bij de ziekte van Crohn is het zelfs zo dat je na 10 jaar 33% kans hebt dat je een fistel hebt of hebt gehad. Na 20 jaar is dat zelfs gestegen naar 50%.
Verschillende soorten fistels
Je hebt verschillende soorten fistels. Een peri-anale fistel (fistula ani, ook wel pijpzweer genoemd) is een verbinding vanaf de endeldarm die via de sluitspier naar het huidgebied rond de anus leidt. De fistelgang kan een rechtstreeks verloop hebben naar de endeldarm, maar kan ook heel gecompliceerd verlopen (bijvoorbeeld kronkelig en eventueel met vertakkingen, of hogerop door de sluitspier heen). Het kan dus zijn, dat bijvoorbeeld een fistelopening bij de rechter bil een inwendige verbinding heeft met de linkerkant van de endeldarm. Met de plaats van de uitwendige opening is dus niet altijd de plaats van de inwendige opening direct te vinden. Een peri-anale fistel kan operatief worden opengelegd en geneest dan vaak met de tijd.
Er kan ook een fistel ontstaan tussen tussen:
- Baarmoederhals en blaas (cervicovesicale fistel)
- Baarmoeder en vagina (ureterovaginale fistel)
- Urineleider en huid
- Vagina of darm (ureterfistel)
- Baarmoeder en blaas (ureterovesicale fistel)
- Vagina en dunne of dikke darm
- Rectum en vagina (rectovaginale fistel)
- Baarmoeder en dunne darm
- Darm (rectum) en blaas (entero(recto)-vesicale fistel)
- Endeldarm en plasbuis bij mannen (uretrorectale fistel)
- Darm en huid (enterocutane fistel)
- Vagina en perineum
Lees de ervaringsverhalen over het hebben van fistel
