Veel mensen die horen dat ze een stoma krijgen zijn bang dat ze een streng dieet moeten volgen of dat ze veel dingen niet meer mogen eten. Maar dat is absoluut niet het geval! Je mag met een stoma in principe alles eten en drinken, alleen moet je overal wat meer op letten. Er zijn echter wel producten die verstopping, dunne ontlasting, gas- en geurvorming of verkleuring van de ontlasting of urine kunnen geven. Zelf zul je erachter moeten komen welke producten bij jou wel of niet goed vallen en deze effecten teweegbrengen.
Bij iedereen weer anders
Iedereen kan weer anders op bepaalde voedingsmiddelen reageren. De één kan een heleboel uien eten zonder dat hij of zij daar gasvorming van krijgt, terwijl de ander al bij een klein stukje ervan last krijgt van pijnlijke gasvorming. Het is daarom belangrijk dat je zelf ontdekt wat je wel en niet goed verdraagt. Houd er ook rekening mee dat de ene keer het eten beter kan 'vallen' dan een andere keer, dus blijf experimenteren. Omdat niet iedereen met een stoma hetzelfde reageert op voeding en het ook weer verschilt of het een urinestoma of een ileo- of colostoma is kan het advies niet zomaar aan iedereen gegeven worden.
Varieer
Voorkom in ieder geval eenzijdige voeding. Het beste is om meerdere kleinere maaltijden over de dag te gebruiken. Zo hebben de darmen beter de gelegenheid om de nuttige stoffen uit het voedsel op te nemen. Belangrijk is ook dat je het eten goed kauwt. Anders kun je, zeker bij een ileostoma, een verstopping krijgen. Dus neem de tijd om rustig te eten en drinken en zorg voor regelmaat. Het is belangrijk om voldoende te drinken. Als je dunne ontlasting hebt kun je onthouden: 'drink bij het eten en eet bij het drinken'. Dit laatste geldt over het algemeen vooral bij een ileostoma.
Slecht verteerd
Schrik er ook niet van als er nog voedingsmiddelen in je ontlasting te herkennen zijn, sommige producten zoals bijvoorbeeld champignons of nootjes worden bij de verwijdering van (een deel van) de dikke darm slecht verteerd en kunnen in het stomazakje terechtkomen. Ook kan je ontlasting of urine verkleuren door bepaalde voedingsmiddelen, en met een stoma valt dit nog meer op dus schrik niet! Ga na wat je hebt gegeten zodat je weet waardoor dit komt.
Sneller honger bij een ileostoma
In een normale situatie, dus zonder verwijdering van stukken maag en darm en een kunstmatige uitgang zoals een stoma komt het verzadigde gevoel door het uitzetten van de maag. Er worden hierdoor signalen gestuurd naar de hersenen om te melden dat er voedsel in de maag zit. Ook de darmen geven tegelijkertijd hormonen af die via de bloedbaan naar de hersenen gaan. Hierdoor krijgen de hersenen het seintje “verzadigd” en de eetlust neemt af. Dit duurt ongeveer 20 minuten.
Soort voedsel speelt een rol
Ook het soort voedsel speelt een rol. Voor voeding waar je lichaam hard moet werken is er meer verzadiging (eiwitten en vezels). Vet daarentegen glijdt snel naar binnen en enkelvoudige koolhydraten (suikers) worden ook snel opgenomen. Vloeibare calorieën glijden helemaal snel door, denk aan alcohol, vruchtensap, smoothies, frisdrank, limonade. Vezels reageren als een soort opgedroogde sponsjes die ervoor zorgen dat zodra er vocht bij komt de vezels opzwellen tot zachte sponsjes die voor vulling zorgen en ook voor een goede darmwerking.
Afgifte seintjes ontregeld
Het kan dat bij de gemiddelde ileostomadrager de doorloop snelheid van de darm wat sneller is, en de dikke darm doet niet mee, waarschijnlijk is de afgifte van de “seintjes” daardoor ontregeld. Het is belangrijk om alle soorten vezels in te nemen, dit zijn oplosbare (niet zichtbare) vezels in groente en fruit, maar ook de niet-oplosbare (zichtbare) vezels in volkoren producten (denk aan volkoren brood, zilvervliesrijst, volkorenpasta etc).
Eiwitten
Eiwitten lijken het beste te werken op verzadiging, denk aan yoghurt, kwark, soja, vlees, kaas, vis, ei. Voor extra verzadiging zou zuivel gecombineerd kunnen worden met vezels (bijvoorbeeld yoghurt met fruit en muesli of een volkoren boterham met (magere) kaas/ vlees en een gekookt ei). Gezond heb je 0,8-1,0 gram nodig per kilo lichaamsgewicht, indien je herstellende bent, een wond hebt, voor spieropbouw of een andere reden dan heb je 1,2-1,5 gram per kilo nodig.
Dus als vuistregels:
- Rustig eten, goed kauwen
- Kies voor eiwitrijke en vezelrijke producten
- Vermijd vloeibare calorieën
- Bij een ileostoma kun je niet letterlijk naar de kcal kijken omdat er voedingsstoffen in het stomazakje verdwijnen. Hoe dunner de output, hoe meer je verliest. Indien het brijig is is er meer opname. Dus het beste is uitgaan van de weegschaal en er op die manier achterkomen hoeveel je per dag nodig hebt.
