logo stomaatje alles over stomas

    Vraag het ChatGPT 

StomaSupport

Alles wat je wilt weten over een stoma

Een stoma roept vaak vragen op: Wat is het precies? Waarom wordt het aangelegd? Hoe ziet het eruit? En hoe beïnvloedt het je dagelijks leven? In dit artikel vind je duidelijke antwoorden op deze vragen. Je leest hier alles over wat een stoma is, waarom het wordt aangelegd, hoe het eruitziet en wat het voor je kan betekenen. Of je nu zelf een stoma krijgt, een dierbare wilt ondersteunen of gewoon meer wilt weten, je bent hier op de juiste plek.

 

Wat is een stoma?

Een stoma is een chirurgisch aangelegde opening die een verbinding maakt tussen een lichaamsholte en de buitenwereld, de buitenkant van je lichaam. Het woord "stoma" komt uit het Grieks en betekent "opening" of "huidmondje". Zo ziet een stoma er ook uit: als een rood, vochtig mondje op de buik. Een stoma wordt gemaakt van darmweefsel dat aan de huid wordt vastgehecht. Er bestaan veel soorten stoma's, in verschillende vormen en maten, afhankelijk van waar ze in het lichaam worden geplaatst en waarvoor ze dienen. Een stoma kan tijdelijk (voor een aantal maanden) of blijvend (definitief) zijn.

Op deze pagina bespreken we drie veelvoorkomende soorten:

  •  Ileostoma: een opening van de dunne darm voor de afvoer van ontlasting.
  •  Colostoma: een opening van de dikke darm voor de afvoer van ontlasting.
  •  Urinestoma: een opening die urine vanuit de urinewegen naar buiten leidt.

Ontlasting of urine komt via de stoma naar buiten en wordt opgevangen in een zakje dat op de buik wordt geplakt. Vroeger werden darmstoma’s aangeduid als anus praeter naturalis (AP-stoma) en urine-stoma’s als urethra praeter naturalis (UP-stoma). Tegenwoordig gebruiken we de termen colostoma (dikke darm), ileostoma (dunne darm) en urostoma/urinestoma (urinewegen). Sommige mensen noemen een stoma liefkozend een "roosje". Deze bijnaam werd zelfs vereeuwigd door Jan Wolkers in zijn boek Een roos van vlees.

Op zoek naar andere soorten stoma's?

 

Waarom wordt een stoma aangelegd?

Soms wordt een stoma onverwacht en met spoed aangelegd, bijvoorbeeld na een complicatie of ongeval. Gelukkig gebeurt dit meestal gepland, zodat er tijd is om je goed voor te bereiden. Een stoma is nodig wanneer ontlasting of urine niet meer via de natuurlijke weg het lichaam kan verlaten.

De redenen kunnen variëren, zoals:

  •  Chronische darmontstekingen, zoals colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn
  •  Poliepen en tumoren
  •  Onbehandelbare verstopping in de darm
  •  Rust geven aan de darm, bijvoorbeeld tijdelijk na een operatie
  •  Aangeboren afwijkingen

In ongeveer 70% van de gevallen wordt een stoma aangelegd door blaas- of darmkanker. Bij een kleine 30% is chronische ontsteking de oorzaak, en een kleine groep heeft een stoma door andere redenen, zoals aangeboren afwijkingen of complicaties.

Wil je meer weten over de verschillende oorzaken?

Stoma statistieken wereldwijd

  •  Wereldwijd hebben ongeveer 1,3 miljoen mensen een stoma.
  •  In Nederland zijn dat er naar schatting rond de 40.000.
  •  In België zijn dat er zo'n 25.000. (Bron: Stoma Actief)
  •  In de Verenigde Staten zijn er 750.000 stomadragers; jaarlijks worden er 130.000 nieuwe stoma's aangelegd.
  •  In het Verenigd Koninkrijk zijn er meer dan 176.000 stomadragers.
  •  En Australië heeft ongeveer 50.000 mensen met een stoma.

Disclaimer: De cijfers op deze pagina zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. Heb jij meer recente gegevens voor deze pagina? Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

 

Leeftijd en stoma's in Nederland

  •  Ongeveer 10% van de stomadragers is jonger dan 40 jaar
  •  Jaarlijks krijgen ongeveer 7.000 tot 8.000 mensen een stoma op de darm of urinewegen, waaronder meer dan 100 baby's of kinderen.
  •  In Nederland zijn er ongeveer 1000 kinderen met een stoma. Dit aantal blijft gelijk doordat er stoma's worden opgeheven en kinderen de leeftijd van 18 jaar bereiken.
  •  Uit onze poll op de besloten Facebookgroep (aug 2020) bleek dat 88% een permanent stoma heeft, 8% een tijdelijk stoma en 4% weet het niet.

Verdeling van soorten stoma's in Nederland (Bron: Coloplast):

  •  Colostoma: Jaarlijks ongeveer 5.500 nieuwe gevallen; totaal 18.500 gebruikers.
  •  Ileostoma: Jaarlijks ongeveer 2.200 nieuwe gevallen; totaal 9.000 gebruikers.
  •  Urinestoma: Jaarlijks ongeveer 800 nieuwe gevallen, totaal 2.700 gebruikers.

 

Niet zaligmakend

Een stoma is niet zaligmakend, maar kan wel een groot verschil maken tussen problemen met blaas of darmen en de regie over je eigen buik (en leven) terugkrijgen. Een stoma is een alternatieve manier om afvalstoffen je lichaam te laten verlaten. Het kan soms het verschil zijn tussen leven en overleven, en sommige mensen hadden zelfs niet meer geleefd als een stoma niet had bestaan.

 

Huidmondje

Het woord "stoma" komt uit het Grieks en betekent opening of huidmondje. En zo ziet een stoma er dus ook uit: als een rood mondje. Simpel gezegd is een stoma een gaatje in je buik dat gemaakt is van darmweefsel dat aan de huid vastgroeit, waar ontlasting of urine uit komt en wat wordt opgevangen door een zakje welke op de buik geplakt zit.

 

Grootte kan variëren

Een stoma ('nippel') steekt in de regel ongeveer 2 à 3 cm boven de buik uit. Al heb je daar natuurlijk vele varianten in. Vaak is een colostoma (dikke darm) qua doorsnede wat groter dan een ileostoma (dunne darm), een ileostoma is gemiddeld 2/3 centimeter doorsnede en een colostoma 3/4 en soms wel 5 centimeter. Maar de nippel van een ileostoma is hoger in verband met de dunne output. 

 

Een stoma kan variëren in grootte en ze kunnen rond, ovaal of onregelmatig gevormd zijn, uitsteken of gelijk aan de huid zijn. Je hebt heel diep liggende stoma's, wat erg lastig is in verband met lekkages, en je hebt "lange leuters", zoals we eens hoorden van een stomadrager.

Nieuwsgierig naar hoe verschillend een stoma eruit kan zien? Kijk dan op de Stomaatje Wall!

 

 

Binnenkant van je wang

Een stoma ziet er rood en vochtig uit en voelt aan als de binnenkant van je wang. Het heeft weinig tot geen gevoel doordat je stoma geen zenuwuiteinden bevat. Het bezit een groot aantal kleine bloedvaatjes waardoor deze snel kan gaan bloeden tijdens de verzorging of bij stoten. Dit is geheel normaal! Het is misschien een eng idee, maar je kunt gewoon je vinger in je stoma steken, daar voel je niks van. De pijn die je kunt voelen bij je stoma is meestal op huidniveau, bijvoorbeeld als er output naast de huidplak komt. En ook als je een nauw stoma hebt kun je pijn ervaren.

 

Pijn aan je stoma?

In de oppervlakte van de darmen bevinden zich geen zenuwen, dus het valt niet te verklaren dat mensen pijn, jeuk of irritatie hebben aan de stoma/darm. Wel is het zo dat bij chemotherapie mensen mucositis kunnen krijgen en dat kan ook in de darm/stoma zijn. Dit zijn zweren die door de darmwand heen gaan en dit is erg pijnlijk. Colitis en Crohn kan ook nog steeds klachten geven van pijn.

 

Dwarsdoorsnede

Hiernaast zie je een dwarsdoorsnede van een stoma. Door middel van een operatie wordt er een opening in de buikwand gemaakt, waarna er een stukje dikke of dunne darm naar buiten wordt gebracht en wordt omgestulpt.

 

Geen ziekte

Een stoma is overigens geen ziekte maar een verandering in het lichamelijk functioneren met als doel de gevolgen van een ziekte te verlichten. Als je ziek bent en er is geen uitzicht op verbetering kan het aanleggen van een stoma een opluchting zijn doordat veel klachten zullen verminderen of zelfs helemaal zullen verdwijnen. We vinden een stoma daarom geen verminking van het lichaam, zoals het soms genoemd wordt, maar een manier om weer te kunnen leven in plaats van te overleven. Het is toch fantastisch dat ze deze (nood) oplossing hebben bedacht!

Lees hier de blog van Eliene: '10 prangende vragen van nieuwsgierige niet-zakjesdragers'.

 

 

×